+252 90 4048010
ilayseduacademy@gmail.com
+252 90 4048010
ilayseduacademy@gmail.com
Jaamacadda Ummadda Ilays waa hoggaanka ururada waxbarashadda ee Geyiga Soomaalida. Jaamacadda Ummadda Ilays waa saaxiibka dadweynaha ee maankooda iyo dhimirkooda deggan. Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay dadweynaha u ballanqaadaysaa in ay u huridoonto itaalkeeda waxbarasho si hagar la’aan ah oo tiro iyo tayo leh. Jaamacadda Ummadda Ilays waxaa la aasaasay August 01, 2012. Jaamacadda Ummadda Ilays waa urur waxbarasho oo casri ah. Hannaanka waxbarashada ee Jaamacadda Ummadda Ilays waa mid aad u qaabaysan oo la socda qaababka waxbarashada ee dunida ugu horumarsan. Hannaankaas waxbarashada waxaa nasiib u yeeshay dadweynaha Soomaaliyeed.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay doonaysaa in ardaydeedu horumar ka sameeyaan xagga qofnimada, xagga xirfadaha, xagga heerka aqoonta, xagga arrimaha bulshada, xagga arrimaha deegaanka, xagga ku hadalka iyo adeegsiga afafka, xagga adeegsiga xisaabta, xagga fahanka nolosha adduunka, xagga maskaxda, xagga hal abuurka fikirka, iyo wax ogaanshaha dunida ku xeeran.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay ka kooban tahay shan kulliyadood iyo sannadka aasaasiga (foundation year) oo kala ah:
Kulliyaduhu hadda ma wada shaqeeyaan oo weli la ma wada furin, laakiin waa qaabka aayatiinka ee jaamacaddu u qorshaysan tahay. Hadda waxaa shaqeeya qaybaha kulliyadaha ee soo socda:
Waaxyaha kale ee aad tebayso in ay maqan yihiin weli la ma furin, haddii Allaah idmo waxaa mid kasta la furidoona xilliga baahidoodu taagan tahay ee awood loo leeyahay.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay ku dadaalaysaa tayeynta aqoonta waayo aqoontu waa raasamaalka ugu qaalisan ee qof yeelan karo. Aqoontu waxa ay kor u qaadaa tayada qofka. Aqoontu waxa ay kuu fududaysaa go’aanka aad qaadanayso. Aqoontu waxa ay ku bartaa meesha aad ka liidato. Aqoontu waxa ay ku siisaa saadaalin suuban. Aqoontu waxa ay kacaan cusub ka dhalisaa qofka noloshiisa. Aqoontu waxa ay horumarisaa noloshaada. Aqoontu waxa ay kuu bayaamisaa jidka toosan. Aqoontu waxa ay ku bartaa meesha u baahan in nolosha laga toosiyo. Aqoontu waxa ay kuu fududaysaa kasmada carro-edeg. Aqoontu waa walax qaali ah. Aqoontu waa ilays iyo iftiin. Aqoontu waa hubka lagu la dagaalamo nacabkaaga. Aqoontu waa xoog iyo dawlad. Aqoontu waa bardaanka nolosha. Aqoontu waxa ay fahan kaa sii saa seben tegey, mid weli soo socda iyo saaka waxa jooga.
Soomaalida badankoodu waxa ay aaminsan yihiin in lacag badan horumar lagu gaadho, laakiin waa gedmasho maamin. Horumarka waxaa keena aqoonta, dhaqanka suubban, horumarka afka, iyo horumarka xirfadaha. Bulshooyinka carro-edeg waxa ay u kala horreeyaan sida ay ugu kala horreeyaan xagga aqoonta dunida, dhaqanka suubban ee bulshadooda, horumarka afka, iyo horumarka xirfadaha. Haddii aynu nahay Soomaalida waxa aynu ka qadnay walaxda sidaas u qaaliga ah. Haddii aynu tusaale u soo qaadano bulshooyinka ina la ayniga ah ee carro-edeg ku nool waxa ay innagaga horreeyaan aag kasta oo aqoon ama xirfad laga barto meesha aynu innagu aynu iska fadhino cidla ciirsila’. Dadyowgaas waxa aynu ku gaadhi karnaa innaga oo nafteena, dadkeena, iyo carruurteena u hurna xoogaa waqti ah oo aynu kor ugu qaadayno aqoonteena. Liibaane iskuday in aadan ka qadin walaxdaas qaaliga ah oo ka faa’iidayso ilayska aqoonta cusub ee carro-edeg dhex yaal oo aad farahaaga ku tiigsan karto.
Gooraha wax dhigashada iyo fasaxyada Jaamacadda Ummadda Ilays ee sannad ollogeedka 2025/2026 |
|
|---|---|
| XILLIGA 1AAD: DAYRTA (semester 1) | 138 CISHO |
| Xilliga 1aad ee waxbarashadda waxa uu bilaabmaa | 15ka August sannad kasta |
| Dhammaadka Xilliga 1aad | 25ka December sannad kasta |
| XILLIGA 2AAD: DIRAACDA (Semester 2) | 145 CISHO |
| Xilliga 2aad ee waxbarashaddu waxa uu bilaabmaa | 15ka January sannad kasta |
| Dhammaadka Xilliga 2aad | 25ka June sannad kasta |
| Fasaxyada guud, qaranka, iyo kuwa Islaamka | |
| Fasaxa weyn ee Ilays | 26da June ilaa 15ka August |
| Ramadaan | 21da ilaa 30ka Ramadaan |
| Ciidda Fitriga | 2 Cisho ka dib Ciidda Fitriga |
| Ciidda Udxada | 2 Cisho oo Ciidda Carafa ka dambeeya |
| Ciidaha Qaranka | Way kaladuwan yihiin |
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay ardayda bartaa hal run ah oo haddii la fahmo xal u ah dhibaatooyinka degmadeena, dhibaatooyinka bulshadeena haysta, iyo dhibaatooyinka carro-edeg oo idil. Runtaasi waxa ay ku urursan tahay hal eray oo keliya. Eraygaasi waa “Waxbarasho”. Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay rabtaa in ay soo saarto dadka carro-edeg ugu waxbarasho fiican. Jaamacadda Ummadda Ilays waa midabka qurxinaya dhimirka iyo maaminta qofka. Midabkaas oo rasiin ah, isla kolkaana qaro weyn. Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay ka welwelsan tahay aayatiinka carruurteena iyo sida ay berri noqondoonaan waayo waxa aynu Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay ka welwelsan tahay aayatiinka carruurteena iyo sida ay berri noqondoonaan waayo waxa aynu halmaansanahay in carruurteenu dad yihiin iyo in kale.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxaa aasaasay Dalladda Waxbarashada Ilays. Dalladda Waxbarashadda Ilays waxa ay u adeegtaa dhammaan arrimaha waxbarashada ee Soomaaliya gaar ahaan gobolada Sool (Nugaal Sare), Nugaal, Cayn, iyo Sanaag waxa ayna ujeedadeedu tahay in ay daryeesho, kor u qaado, baylahctirto, waxbarto, tayeyso, isla kolkaana soo diyaariso dhammaan qalabka waxbarashada iyo manhajka ay u baahan yihiin. Guud ahaan waxa ay Ilays ku hawlan tahay adeega waxbarashada, horumarta arrimaha bulshada, iyo arrimaha noolaynta iyo ilaalinta deegaanka. Nidaamka waxbarashada Ilays waa mid u qaabaysan hab cusub oo la socda qaababka waxbarashada ee dunida ugu horumarsan. Nidaamkaas oo ay nasiib u yeesheen dadweynaha Sool (Nugaal Sare), Cayn, Sanaag, iyo Nugaal, waxa uu u qaybsan yahay sida soo socota:
Bulsho kasta oo adduunka soo martay waxa ay horumarisay qaabab nololeedyo ay kuwa ka dambeeyaa ka dhimbiilqaataan si ay iyaguna goortooda nolosha u horumariyaan. Sidaas awgeed dhaqanku waa sooyaal qaab nololeed oo bulsho horumarisay, isla kolkaana ay kuwa ka dambeeya ka dhimbiilqaataan. Dhaqanka bulshada hore waxa uu faa’iideeyaa in la helo qaabab nolosha horumarkeedu ka curto, iyo iyada oo bulshadu ka hesho dabar iyo silsilad dadka hab dhaqankooda ilaaliya. Haddii Allaah idmo waxa ay Jaamacadda Ummadda Ilays ku nuuxnuuxsanaysaa sidii ay u horumarin lahayd dhaqankeena, diinteena, afkeena, iyo hiddaheena. Bulshadu kolka ay horumar ka samayso dhanka dhaqanka iyo afka ayey horumar kale hiigsan kartaa. Sidaas awgeed Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay ujeedadeedu tahay in ay soo saarto aqoonyahano dadka iyo dalku u adeega oo baahida bulshada daryeela, laakiin ujeedada Ilays ma aha in ay soo saarto aqoonyahano daabax ah oo bulshooyin kale loo diyaarinayo in ay u shaqo tagaan. Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay doonaysaa in ay soo saarto aqoonyahano afka bulshada yaqaan, dhaqanka bulshada yaqaan, dhulka yaqaan, qaab nololeedyadii bulshada yaqaan, isla kolkaana aqoon ka soo qaatay qaab nololeedyada iyo nidaamada waxbarashada ee adduunka innagu ku xeeran.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay u guntatey in ay xil weyn iska saarto dhammaan arrimaha horumarinta bulshada. Haddii Allaah (sw) idmo waxa ay jaamacaddu doonaysaa in ay hirgeliso aqoonbaadhis cusub si loo daryeelo ama loo horumariyo meelo badan oo arrimaha bulshada ah sida:
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay wax badan oo aqoonbaadhis ah ku samaysay arrimo badan, isla kolkaana waxa ay u diyaarsan tahay sidii ay u horumarin lahay ama wax uga bedeli lahayd dooca iyo dareenka bulshada ee arrimaha kore. Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay diyaar u tahay in ay maskaxdaada iyo maankaaga ku shubto aqoon badan.
Liibaane fur maskaxdaada adiga oo baraarugsan si aad u qaadato aqoon cusub iyo xirfadaha taabagalka ah ee ay kuu diyaarisay Jaamacadda Ummadda Ilays. Ardayga raadinaya waxbarasho waa in uu ogaado in hanashada aqoontu u baahan tahay waqti dheer, dadaal badan, karti dardar leh, go’aan qaadasho adag, iyo halgan adag. Sidii Cali Dhuux Aadam yidhi: “Raacdadu hadday kaa dhab tahay Dhebi dagaalkeedu. Adoo dhididayaa loo ridaa dhamac rasaaseede.” Allaah (sw) waxa uu yidhi: kuwa Allaah (sw) xaggiisa iyo dartiis u dadaala waxa aannu ku hanuuninaynaa jidadkayaga toosan ee ay horumar ku gaadhayaan.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxaa ka socda kalbarashooyin (courses) badan oo ardaygu ku hananayo shahaadada koowaad ee heer jaamacadeed (first degree bachelor) iyo kalbarashooyin kale oo ardaygu ku hananayo shahaadooyinka sannadlaha (diploma) iyo shahaadooyinka kalbarashada (certificate) oo u qaybsan kulliyadaha ay jaamacaddu ka kooban tahay. Guud ahaan waxaa Jaamacadda Ummadda Ilays ka baxa kalbarashooyinka soo socda:
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay xidhiidh aad u dhow la leedahay ardayda iyo shaqaalaha jaamacdda. Jaamacaddu waxa ay u jajaban tahay oo u debecsan tahay dhegaysiga ardayda, daryeelka arrimahooda, iyo danaynta aayahooda. Jaamacadda waxaa qorshayaasheeda joogtada ah ka mid ah in kol kasta shaqaalaha Ilays ka yimaado oo laga soo xusho ardayda jaamacadda ka baxaysa ama ka qalin-abyeysa.
Jaamacadda Ummadda Ilays waxa ay dhaqaalaha ka heshaa fadhiisinka laga qaado ardayda jaamacadda dhigata iyo dhaqaale ay ka hesho Dalladda Waxbarashadda Ilays. Jaamacadda Ummadda Ilays ma jirto wax dhaqaale ah oo ay ka hesho meel kale. Sidaas awgeed waxa aannu dadka deeq bixiyayaasha ah ka codsanaynaa in ay ka qaybqaataan horumarka jaamacadda iyo horumarka bulshadooda, si ayaaha dambe ee bulshadu u qaado ama u qabsado dhabo cad.
Annaga oo soo xiganayna xogta aannu ka hayno jaamacadaha dalka ee xagga gudbinta aqoonta, manhajka, dardargelinta, iyo dadaalka waxa ay u muuqataa in Jaamacadda Ummadda Ilays noqonayso kuwa heerka koowaad ee dalka. Hannaanka waxbarashada Ilays waa mid u qaabaysan hab cusub oo la socda qaababka waxbarashada ee dunida ugu horumarsan. Hannaankaas oo ay nasiib u yeesheen dadweynaha Sool (Nugaal Sare), Cayn, Sanaag, iyo Nugaal.